Kamis, 26 Maret 2009

PUPUH SUNDA

1. Asmarandana

Eling-eling mangka eling
Rumingkang di bumi alam
Darma wawayangan bae
Raga taya pangawasa
Lamun kasasar lampah
Nafsu nu matak kaduhung
Badan anu katempuhan



Eling-eling masing eling
Di dunya urang ngumbara
Laku lampah nu utama
Asih ka papada jalma
Ucap tekad reujeung lampah
Tingkah polah sing merenah
Runtut rukun sauyunan
Hirup jucung panggih jeung kamulyaan


2. Balakbak

Aya warung sisi jalan rame pisan; citameng
Awewena luas luis geulis pisan; ngagoreng
Lalakina-lalakina los ka pipir nyoo monyet; nyanggereng



Aya warung sisi jalan
Rame pisan ku nu jajan
Tihothat nu ngaladangan
Nu jarajan sukan-sukan



3. Dangdanggula

Mega beureum surupna geus burit
Ngalanglayung panas pipikiran
Cikur jangkung jahe koneng
Naha teu palay tepung
Sim abdi mah ngabeunying leutik
Ari ras cimataan
Gedong tengah laut
Ulah kapalang nya bela
Paripaos gunting pameulahan gambir
Kacipta salamina



Hiji basa, hiji bangsa
Basa bangsa, Endonesia
Hiji bangsa, hiji nusa
Nusa tunggal, Nusantara
Seler-seler, suku bangsa
Di wewengkon, mana-mana
Sakasuka, sakaduka
Wujud bangsa, Endonesia



4. D u r m a

Moal ngejat sanajan ukur satapak
Geus dipasti ku jangji
Mun tacan laksana
Numpes musuh sarakah
Heunteu niat seja balik
Najan palastra
Mati di medan jurit



Di mamana si penjajah
Pada amarah marudah
Manan kapok anggur gawok
Najan dituyuk diragut

Nagri sadayana
Umumna ngabela
Nyempad rosa, pulitik penjajah
Tapi nu ngajajah
Teu pasrah, teu sadrah
Terus meres, ngahina ngarinah


5. G a m b u h

Ngahuleng banget bingung
Heunteu terang kamana nya indit
Turug-turug harita teh, enggeus burit
Panonpoe geus rek surup
Keueung sieun, aya meong



Hulang-huleng, hulang-huleng
Ngahuleng ngaraga meneng
Hate ratug, tutunggulan
Heunteu terang, kaler-kidul
Turug-turug, turug-turug
Harita teh, enggeus burit
Panonpoe geus rek surup
Keueung sieun aya meong



6. G u r i s a

Hayang teuing geura beurang
Geus beurang rek ka
Sumedang Nagih ka nu boga hutang
Mun meunang rek meuli soang
Tapi najan henteu meunang
Mo rek buru-buru mulang
Rek terus guguru nembang
Jeung diajar nabeuh gambang



Hayang teuing geura beurang
Geus beurang rek ka Sumedang
Nagih ka nu boga hutang
Mun meunang rek meuli soang
Tapi najan henteu meunang
Mo rek buru-buru mulang
Rek terus guguru nembang
Jeung diajar nabeuh gambang



7. Jurudemung

Mungguh nu hirup di dunya
Ku kersaning anu agung
Ku kersaning anu agung
Geus pinasti panggih
Geus pinasti Geus pinasti panggih
Jeung dua rupa perkara
Senang paselang jeung bingung



Mungguh hirup di alam dunya
Ku kersaning anu agung
Geus pinasti bakal panggih
Suka bungah jeung kasedih
Dua rupa nu tumiba
Sakabeh jalma di dunya
Senang patumbu jeung bingung
Eta geus tangtu kasorang



8. Kinanti

Budak leutik bisa ngapung
Babaku ngapungna peuting
Nguriling kakalayangan
Neangan nu amis-amis
Sarupaning bungbuahan
Naon bae nu kapanggih



Ari beurang ngagarantung
Pinuh dina dahan kai
Disarada patembalan
Nu kitu naon ngaranna


9. L a m b a n g

Nawu kubang sisi tegal
Nyiar bogo meunang kadal
Nawu kubang sisi tegal
Nyiar bogo meunang kadal
Atuh teu payu dijual
Rek didahar da teu halal



Nawu kubang sisi tegal
Nyiar bogo meunang kadal
Meunang kadal
Atuh teu payu dijual
Rek didahar da teu halal
Da teu halal



10. Magatru

Majalaya, Ciparay, Banjaran, Bandung
Kopo reujeung Cisondari,
Cicalengka, Ujung Berung Rajamandala,
Cimahi Leles, Limbangan, Tarogong



Sukuna pakepit tilu
Panonna opat harerang
Leumpangna semu nu lesu
Ngalengkah teu bisa gancang



11. Maskumambang

Hey manusa mana kaniyaya teuing
Teu aya rasrasan
Kawula make disumpit
Naha naon dosa kula



Naha abong-abong teuing
Nasib abdi jadi hewan
Digawekeun beurang peuting
Dirangket taya rasrasan


12. M iji l

Mesat ngapung putra
Sang Arimbi Jeung mega geus awor
Beuki lila beuki luhur bae
Larak-lirik ninggali ka bumi
Milari sang rai Pangeran Bimanyu


Aduh Gusti nu Kawasa
Jisim abdi ageung dosa
Pangna abdi gering nangtung
Reh ka sepuh wantun nundung



13. Pangkur

Seja nyaba ngalalana
Ngitung lembur ngajajah milangan kori
Heunteu puguh nu dijugjug
Balik paman sadaya
Nu timana tiluan semu rarusuh
Lurah begal ngawalonan
Aing ngaran Jayapati



Euleuh itu budak gembul
Awak gembru bayuhyuh gawena kedul
Ukur heuay jeung nundutan
Ka sakola unggal poe kabeurangan
He barudak tong nurutan
Ka nu gembul kokomoan
Bisi kedul jeung ogoan
Awal akhir katempuhan



14. Pucung

Lutung buntung luncat kana tunggul gintung
Monyet loreng leupas luncat kana pager dengdek
Bajing kuning jaralang belang buntutna



Hayu batur urang diajar sing suhud
Ulah lalawora bisi engke henteu naek
Batur seuri urang sumegruk nalangsa




15. Sinom

Warna-warna lauk empang
Aya nu sami jeung pingping
Pagulung patumpang-tumpang
Ratna Rengganis ninggali
Warnaning lauk cai
Lalawak pating suruwuk
Sepat pating karocepat
Julung-julung ngajalingjing
Sisi balong balingbing, sisi balungbang


Harta pada nareangan
Harti pada narabahan
Harta harti sarwa guna
Pada bisa mere bukti
Bisa hasil sapaneja
Sok nyumponan cita-cita
Harta harti song mangpaat
Dapon diraksa taliti



16. Wirangrong

Barudak mangka ngalarti
Ulah rek kadalon-dalon
Enggon-enggon nungtut elmu
Mangka getol mangka tigin
Pibekeleun sarerea
Modal bakti ka nagara



He barudak mangka ngarti
Ulah rek kadalon-dalon
Nungtut elmu jeung pangarti
Masing rajin soson-soson
Pibekeleun hirup tandang
Modal bakti ka nagara
Lemah cai anu urang
Perlu dijaga dibela



17. Ladrang

Aya hiji rupa sato leutik
Engkang-engkang, engkang-engkang
Sok luluncatan di cai
Ari bangun arek sarupa jeung lancah



Coba teguh masing telik
Eta gambar sidik-sidik
Sato naon kitu wanda
Reujeung dimana ayana

Selasa, 10 Maret 2009



Kisah Semar telah kita ketahui dalam blog saya terdahulu. Sesuai janji, untuk anak-anak Semar yaitu Gareng, Petruk dan Bagong akan diceritakan tersendiri.



Pertama-tama harus dibedakan antara Semar sebagai manusia dengan Semar sebagai Dewa yang penjelmaan Sanghyang Ismaya. Telah dijelaskan bahwa Semar Badranaya adalah tokoh Lurah dari desa (Karang) Tumaritis yang merupakan bagian dari Kerajaan Amarta dibawah pimpinan Yudistira. Meskipun peranannya adalah Lurah namun sering dimintai bantuan oleh Pandawa dan Ksatria anak-anaknya bahkan oleh Batara Kresna sendiri bila terjadi kesulitan. Batara Semar dijodohkan dengan Dewi Sanggani putri dari Sanghyang Hening. Dari hasil perkawinan mereka, lahirlah sepuluh anak, yaitu: Batara Wungkuam atau Sanghyang Bongkokan, Batara Siwah, Batara Wrahaspati, Batara Yamadipati, Batara Surya, Batara Candra, Batara Kwera, Batara Tamburu, Batara Kamajaya dan Dewi Sarmanasiti.



Nah sekarang kita bahas mengenai Semar di alam manusia:

Ketika diturunkan ke bumi, Sanghyang Ismaya bertanya kepada ayahnya Sanghyang Tunggal, bahwa untuk di dunia mohon ada teman yang mengawaninya. Maka Sanghyang Tunggal menjawab :”Ojo kuatir cah bagus, ndik mburimu kuwi kancamu”. Seraya menoleh, ternyata di belakang (bayangan Semar) telah tercipta dengan wajah yang mirip Semar dengan rambut kuncung diberi nama Bagong.



Dalam lakon ”Batara Ismaya Krama”, diceritakan Bambang Sukakadi berjumpa dengan Bambang Panyukilan. Karena sama-sama congkak dan sama-sama mempertahankan pendirian yang paling hebat dan paling ganteng, sehingga terjadilah perang tanding yang hebat. Sama-sama sakti dan tidak ada yang menang maupun yang kalah.

Kebetulan Sanghyang Ismaya lewat bersama Bagong, melihat perkelahian itu, maka dinasehatilah mereka sehingga wajahnya menjadi jelek dan minta ampun untuk mengabdikan diri kepada Semar. Bambang Sukakadi menjadi Gareng dan Bambang Panyukilan menjadi Petruk. Maka diangkatlah mereka menjadi anak-anak Semar di dunia, dengan urutan Gareng, Petruk dan Bagong.
KAMUS WONG SENENG NGENTUT


1. Wong sing GAK JUJUR.

Wong sing nek ngentut terus nyalahno wong liyo ambik mendelik-mendelik.


2. Wong GOBLOG

Wong sing nahan gak ngentut nganti jam-jaman sampek raine abang.


3. Wong sing JEMBAR WAWASAN-e

Wong sing ngerti kapan kudu ngentut lan kapan ndang kepising.


4. Wong sing SENGSORO

Wong sing pengin banget ngentut tapi yo 'gak iso padahal sampek dijengking-jengkingno.


5. Wong sing "MISTERIUS"

Wong sing nek ngentut, wong liyo gak ono sing ngerti, tapi ambune sak paran-paran.


6. Wong sing GUGUPAN

Wong sing ujug-ujug nyetop entute nek pas ngentut.


7. Wong sing PERCOYO awake dhewe (PeDe)

Wong sing ngiro nek entute dhewe ambune paling wangi.


8. Wong KEJEM (sadis)

Wong sing nek ngentut ndik njero sarung terus sarunge dikibas-kibasno nang koncone.


9. Wong sing ISINAN (pemalu)

Wong sing nek ngentut gak muni tapi terus rumongso isin soale ambune gak karuan.


10. Wong sing LICI'AN (Licik)

Wong sing nylamurno entute karo ngguyu cekakakan.


11. Wong sing 'NDABLEK

Wong sing nek mari ngentut terus ngunjal ambegan kanggo ganti entute sing metu.


12. Wong sing MEDHIT (PELIT)

Wong sing nek ngentut diencret thithik-thithik, gak sadar lek ampase katut.


13. Wong sing SOMBONG

Wong sing seneng ngambu entute dhewe sing ambune koyok batang kadal.


14. Wong sing NGELAMUN

Wong sing seneng ngambu entute wong liyo.


15. Wong sing GAK SENENG SRAWUNG (introvert)

Wong sing nek ngentut mesti ndhelik.


16. Wong sing KREATIF (iki boso jowone opo yo?)

Wong sing seneng ngentut nang njero banyu ben muni "blekuthuk-blekuthuk".


17. Wong sing KUWAT (kuat)

Wong sing nek ngentut karo ngeden sampek metu bol-e.


18. Wong sing BODHO

Wong sing mesti ngaku nek mari ngentut mbarek senyum-senyum.


19. Wong PINTER

Wong sing niteni lan apal karo ambune entute tanggane.


20. Wong sing SIAL

Wong sing nek ngentut mesthi katutan AMPAS-e.


21.Wong sing NEKAD

Wong sing wani ngentut neng jejere SBY



22. wong sing GENDHENG

Wong sing ngentut ambek ngempi neng ruangan kantor pas jam kerjo plus kebak uwong!!!



23. wong sing SUPER

Wong sing ngentut langsung maburrrrrrr



24. wong ISENG
wong sing wis ra pingin ngentut malah ngengkon kancane ngentut mekso-mekso

25. Wong sing ORA IKHLAS
Wong sing muring-muring yen wong liyo ngambu entute.

26. Wong TIDAK BERKEPRIBADIAN
Wong sing bar moco bulbo iki terus berusaha ngentut menurut kategori sing disenengi.
hehehehe


Astina (Jawa = Ngastina) atau lengkapnya adalah Astinapura adalah nama Negara dalam kisah Mahabharata yang menjadi sengketa antara keluarga Kurawa dengan keluarga Pandawa, sehingga mengakibatkan perang Baratayudha di Kurusetra dengan berbagai konflik yang menjadi latar belakangnya.



Kurawa dan Pandawa adalah keluarga dekat, satu bapak lain ibu yaitu dari bapak yang bernama Wiyasa. Wiyasa mengawini Dewi Ambiki (janda Prabu Citragada) tanpa melakukan hubungan suami istri. Melihat wajah Wiyasa yang buruk seketika Dewi Ambiki menutup mata sehingga kelak mempunyai anak dengan nama Drestarastra yang buta. Sedangkan Wiyasa yang mengawini Dewi Ambika (janda Prabu Citrawirya) juga tanpa melakukan hubungan suami istri, ketika melihat wajah Wiyasa wajah Dewi Ambika pucat sehingga kelak mempunyai anak dengan nama Pandu Dewanata berwajah pucat.



Yang menjadi Raja setelah Wiyasa adalah Pandu Dewanata karena Drestarastra buta. Konflik terjadi ketika kutuk Batara Guru terhadap Pandu yang menunggang Lembu Andini demi membahagiakan Madrim yang ngidam. Dalam kedukaan dan tekanan batin Pandu memanah sepasang kijang yang sedang berkasih-kasihan, ternyata jelmaan Resi suci Kamindana akibatnya ia pun dikutuk Resi Kamindana apabila berhubungan intim akan menemui ajalnya. Suatu ketika Pandu berhubungan intim dengan Madrim, dan saat itulah Batara Yamadipati (Dewa Kematian) mencabut nyawa Pandu. Oleh kesalahannya Madrim pun bunuh diri disamping suaminya.




Oleh Wiyasa, kekuasaan Astina dititipkan kepada Prabu Drestarastra sampai anak-anak Pandu dapat memangku jabatan itu. Akan tetapi putra Prabu Drestarastra yaitu Kurawa menolak, dan kelak akan terjadi pertikaian yang tiada henti.


Apabila dirunut maka silsilah Raja-raja Astina menurut Ensikopedi Wayang dapat di uraikan sebagai berikut :

Prabu Bharata (keturunan ke 30 dari Sanghyang Dharma)
Prabu XXX
Prabu XXX
Prabu Pratipa dengan permaisuri Dewi Sumanda lahirlah Sentanu
Prabu Sentanu dengan permaisuri Dewi Gangga lahirlah Bhisma
Prabu Citragada
Prabu Citrawirya atau Wicitrawirya
Wiyasa dengan gelar Prabu Kresna Dwipayana
Prabu Pandu Dewanata
Prabu Drestarastra
Prabu Suyudana
Prabu Yudistira
Prabu Parikesit
Prabu Yudayana
Prabu Gendrayana

Apabila dikaitkan dengan kisah yang pernah saya posting terdahulu yaitu Satayojanagandhi. Setelah Palasara mendirikan kerajaan Gajahoya, kemudian membawa Wiyasa bertapa meninggalkan permaisurinya Durgandhini. Disisi lain, Prabu Sentanu yang ditinggalkan oleh Dewi Gangga sibuk mencari orang yang dapat menyusui Bhisma kecil. Ketika bertemu dengan Durgandhini, atas naluri keibuan karena putranya Wiyasa dibawa ayahnya Palasara bertapa, maka ia pun menyusui Bhisma.


Melihat kasih sayang Durgandhini kepada Bhisma seperti anakkya sendiri, maka Prabu Sentanu pun memperistrinya, tapi Durgandhini mengajukan syarat bahwa nanti yang jadi raja di Astina harus keturunannya. Syarat ini membuat Prabu Sentanu pusing tujuh keliling. Karena dharma baktinya kepada ayah tercinta yaitu Prabu Sentanu serta kebaikan ibu Durgandhini, Bhisma tidak kuasa untuk menolaknya. Bhisma sendiri yang menghadap ibu Durgandhini bahwa ia tidak punya keinginan menjadi Raja Astina. Dari perkawinan Prabu Sentanu dengan Durgandhini memperoleh anak 2 yaitu Citragada dan Citrawirya




Sayangnya kedua anak ini setelah menikah tidak panjang usianya, sehingga meninggalkan janda-janda (Ambiki dan Ambika). Pasrah oleh takdir, Durgandini menyerahkan kekuasaan Astini kepada Bhisma, yang lagi-lagi menolak dan menyarankan agar Kerajaan Astina dipegang oleh Wiyasa (putra Durgandhini dari Palasara)

Di Jawa Durgandhini ini disebut Dewi Setyawati.

Menurut Wikipedia
Hastinapura adalah sebuah kota dan Nagar Panchayat di distrik Meerut, Uttar Pradesh, negara bagian India. Hastinapura berasal dari kata Hasti (gajah) + Pura (kota). Banyak kejadian di kisah Mahabharata yang terjadi di Hastinapura. Pada masa kini, kota ini disebut Hastinapur, sebuah kota kecil yang terletak di Uttar Pradesh, jaraknya 120 km dari Delhi. Populasi sekitar 20.000 jiwa. Perjalanan ke sana dapat ditempuh dengan bus dari Meerut yang siap sedia dari jam 7 pagi sampai 9 malam. Jalanan bagus dan bersih dengan pemandangan hijau dan hamparan persawahan di kiri-kanan. Di sana terdapat objek wisata yang menarik untuk dikunjungi seperti Kuil Jain dan Taman Nasional Hastinapur.





Timbul pertanyaan:

Apakah Kota Hastinapura ini adalah Negara yang diceritakan dalam Epos Mahabharata ataukah Kota yang terinspirasi oleh Epos Mahabharata?








Info lengkap mengenai cerita Mahabharata, dapat dilihat dalam :

Komik Mahabharata karya R.A. Kosasih (penerbit Melodi, Ganesa, Elex, Erlina)
Komik Mahabharata karya Teguh Santosa terbitan Misurind (sayang tidak tamat)
Komik Mahabharata karya Teguh Santosa terbitan PLUZ+, ditusir langsung oleh Maestro remaster yaitu Mas Erwin Prima. Menurut rencana komik ini akan diterbitkan pada bulan Maret 2009 ini dengan cover digarap oleh Anto Garang

Ditulis iseng sambil membaca Antareja Antasena karya Pitoyo Amrih...